Kahve Ağacı Nereden Geldi ve Nereye Gidiyor?

İçtiğimiz kahvelerin Etiyopya’dan, Kosta Rika ya da Endonezya üzerinden geldiğini biliyoruz değil mi. Bunu ne kadar bilersek bilelim, bu kahvenin aslında vişne ya da yaban mersinine benzeyen bir meyve olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Coffea isimli meyveden elde edilen kahve, 7 ile 8 metre boyunda bir bitkidir.

Bu kahve bir meyve olarak karşımıza çıkıyor. Keşif sürecine dair ise oldukça farklı rivayetler ve ön görüler var. Kahve kimlerine göre Etiyopya üzerinde ortaya çıkmış bir içecek olsa da, bir içecek olarak Yemen üzerinde gelişmiştir ve tüketilmeye başlanmıştır. Kurutulmuş kahve meyvelerinin antik çağlardan itibaren Etiyopya bölgelerinde yendiği iddia ediliyor. Bu konuda hem rivayet hem de detaylı araştırmalar var. Kahve ağacının keşfedilişi hakkındaki en yaygın rivayetlerden biri 9. Yüzyılda yaşamış Etiyopyalı çoban Kaldi’ye aittir. Kaldi, sürüsündeki keçilerin yediği bazı otların, onları çok daha neşeli ve canlı hâle getirdiğini fark edince, bu enerji kaynağını keşfetmek ister ve kahve meyvelerine ulaşır. Keşfini yöredeki bir din adamına göstererek bu bitki hakkında bilgi almak ister.

Yeni bir keşif, yeni bir koku 

Fakat din adamı bu keşfin zararlı olduğunu düşünerek kahve tanelerini ateşe fırlatır. Yanan kahveden öyle güzel bir koku yayılır ki, çevrede bulunan tüm keşişler Kaldi’nin etrafına toplaşır ve bu güzel kokunun kaynağını öğrenmek ister. Keşişler kavrulmuş bu kahvenin tadına da bakarlar ve uzun ibadet gecelerinde bu yemiş sayesinde daha kolay uyanık kalabildiklerini fark ederler (Mythencyclopedia, 2007). Kaldi’nin hikâyesi ilk kez 1671 yılında Roma’da Doğu Dilleri alanında profesor olan Antoine Faustus Nairon tarafından kaleme alınır (Koehler, 2017, s. 98).

Kahvenin bu kadar detaylı bir hikayesi var ise şayet, farklı bölgelere nasıl taşınıyor? Gelin bir de kısaca buna bakalım. Burada ise Hindistanlı Sufi Baba Budan’ın hikayesi karşımıza çıkıyor. Bu rivayetlere göre 1960 yıllarında kahve ticaretini Araplar yapıyordu. Sıkı bir denetime tabii idi. Dünyaya da böyle girmeye başladı diyebiliriz. Kahve kültürünün kendine has bir akışı, sunuşu ve yapısı olsa da, çıkış konuları kahve ağacı ile oldukça önemli oluyor.